EP. 8 片頭
各位線頂ê聽眾朋友ta̍k-ê平安ta̍k-ê好,歡迎收聽做工á人pha-kheh-su̍h-to͘h,真歡喜koh hâm ta̍k-ê tī空中再相會!
頂禮拜有聽眾寫批來問--咱,問講台語有字o͘h,伊lóng m̄知!我想講咱今á日tú好ē-tàng藉chit ê機會,來kā咱ê聽眾朋友說明--1-ē。
台語有字chit件tāi-chì確實無siáⁿ-mih人了解,學校to̍h無教m̄!
Hèⁿ ā,我知影有字koh開始寫mā是chit 5 tang ê tāi-chì niâ!親像chit-má我nā leh hâm人Lái,lóng是寫白話字khah chē。白話字是長老教會ê Má-ngá-kok牧師為tio̍h傳教引進台灣--ê,hit時ê聖經有白話字ê台語版本,to̍h ài用台語傳教,台灣人m̄ chiah聽有福音!Koh來kài要緊ê人物是創辦「台灣府城教會報」ê Pa-khek-lé牧師,「台灣府城教會報」是台灣ê第1份報紙,1885到taⁿ iáu leh發行neh,到咱錄節目chit chūn,已經138年--ā,伊所使用ê語言to̍h是台語!
你講kah有夠詳細,真清楚neh!
窮實tú-chiah講--ê是講kah真簡省--ah!Nā聽眾朋友有趣味,ē-tàng用「白話字」chit 3字去Kú-ko͘h,ē走真chē資料出來hō͘各位參考ŏ͘。
好--lah!咱先講到chia,chhun--ê咱節目ê後半段chiah繼續好--無?
好ŏ͘,咱等--leh繼續來講白話字ê tāi-chì,請奏音樂!
Kok-ūi sòaⁿ-téng ê thiaⁿ-chiòng pêng-iú ta̍k-ê pêng-an ta̍k-ê hó, hoan-gêng siu-thiaⁿ chò-kang-á-lâng pha-kheh-su̍h-to͘h, chin hoaⁿ-hí koh hâm ta̍k-ê tī khong-tiong chài-siong-hōe!
Téng lé-pài ū thiaⁿ-chiòng siá phoe lâi mn̄g--lán, mn̄g-kóng Tâi-gí ū jī o͘h, i lóng m̄-chai! Góa siūⁿ kóng lán kin-á-ji̍t tú-hó ē-tàng chià chit ê ki-hōe, lâi kā lán ê thiaⁿ-chiòng pêng-iú soat-bêng--1-ē.
Tâi-gí ū jī chit kiāⁿ tāi-chì khak-si̍t bô siáⁿ-mih lâng liáu-kái, ha̍k-hāu to̍h bô kà m̄!
Hèⁿ ā, góa chai-iáⁿ ū jī koh khai-sí siá mā sī chit 5 tang ê tāi-chì niâ! Chhin-chhiūⁿ chit-má góa nā leh hâm lâng Lái, lóng sī siá Pe̍h-ōe-jī khah chē. Pe̍h-ōe-jī sī Tiúⁿ-ló Kàu-hōe ê Má-ngá-kok bo̍k-su ūi-tio̍h thoân-kàu ín-chìn Tâi-oân--ê, hit sî ê sèng-keng ū Pe̍h-ōe-jī ê Tâi-gí pán-pún, to̍h ài iōng Tâi-gí thoân-kàu, Tâi-oân-lâng m̄ chiah thiaⁿ ū hok-im! Koh lâi kài iàu-kín ê jîn-bu̍t sī chhòng-pān “Tâi-oân Hú-siâⁿ Kàu-hōe-pò” ê Pa-khek-lé bo̍k-su, “Tâi-oân Hú-siâⁿ Kàu-hōe-pò” sī Tâi-oân ê tē 1 hūn pò-chóa, 1885 kàu taⁿ iáu leh hoat-hêng neh, kàu lán lo̍k chiat-bo̍k chit chūn, í-keng 138 nî--ā, i só͘ sú-iōng ê gí-giân to̍h sī Tâi-gí!
Lí kóng kah ū kàu siông-sè, chin chheng-chhó͘ neh!
Khêng-si̍t tú-chiah kóng--ê sī kóng kah chin kán-séng--ah! Nā thiaⁿ-chiòng pêng-iú ū chhù-bī, ē-tàng iōng “Pe̍h-ōe-jī” chit 3 jī khì Kú-ko͘h, ē cháu chin-chē chu-liāu chhut-lâi hō͘ kok-ūi chham-khó ŏ͘.
Hó--lah! Lán seng kóng kàu chia, chhun--ê lán chiat-bo̍k ê āu pòaⁿ tōaⁿ chiah kè-sio̍k hó--bô?
Hó ŏ͘, lán tán--leh kè-sio̍k lâi kóng Pe̍h-ōe-jī ê tāi-chì, chhiáⁿ chàu im-ga̍k!
EP. 8 片尾
咱tú-chiah teh講台語有字chit ê題目,kám koh有siáⁿ-mih ē-tàng來hâm ta̍k-ê分享--ê?
有--ā,beh講kài chē--lah,像咱去KTV唱台語歌,he字幕mā lóng是台文--ā,是咱lóng無注意tio̍h chit ê事實niâ!是講he字nā kāng 1 ê音,無kāng作曲ê人kéng ê漢字凡勢to̍h無kâng,khah bē一致,唱歌ê時chūn ài加減á ioh,chhiāⁿ-chhiāⁿ ē唱m̄ tio̍h。我是感覺講,nā有ê漢字1人beh kéng 1款,不如to̍h直直kā hit字寫做白話字to̍h好,看tio̍h字to̍h知影án-chóaⁿ讀,che to̍h是拼音文字siāng大ê優勢--lah!
你一直leh講白話字,he白話字是好學--無-ah?
He kài好學,基本上,ē曉講to̍h ē曉寫,我舉1 ê lē--lah,像講咖啡to̍h是k a ka,p i pi án-ne niâ,lóng無hoe,sap-bûn to̍h是s ap sap,b ûn bûn án-ne。我hit chūn無幾點鐘to̍h知影原理ē曉寫--ah,是講寫真慢,主要是子音母音ài背,聲調ê規則mā ài記,che to̍h需要時間來慣勢,m̄-koh我差不多2個月to̍h寫了bē-bái--ah,要緊是ta̍k kang ài寫--kóa,慣勢了後to̍h無siáⁿ問題--ā,真正kài好學--lah!看beh khai時間無niâ!
無想tio̍h講你o͘矸á té豆油neh,koh bat hiah chē,我當做你kan-na ē曉phah電動niâ!
Hmh-hmh,chit-má你知--a hōⁿ!好--lah!咱今á日時間mā差不多--a,ho͘你關門送客!
O͘白來,siáⁿ-mih關門送客,你不如講關門放狗hoⁿh!咱chia ê聽眾lóng chiah支持--咱,是ài好禮á請in ùi後門出--去…。M̄-sī--lah!是ài請in後禮拜koh來捧場lah!Ho͘h!去hō͘你tò͘--tio̍h!真感謝各位聽眾來tàu-lāu-jia̍t,後禮拜koh再來ŏ͘!Ló͘-la̍t!多謝!Păi-pāi!
Lán tú-chiah teh kóng Tâi-gí ū jī chit ê tê-bo̍k, kám koh ū siáⁿ-mih ē-tàng lâi hâm ta̍k-ê hun-hióng--ê?
Ū--ā, beh kóng kài chē--lah, chhiūⁿ lán khì KTV chhiùⁿ Tâi-gí koa, he jī-bō͘ mā lóng sī Tâi-bûn--ā, sī lán lóng bô chù-ì tio̍h chit ê sū-si̍t niâ! Sī kóng he jī nā kāng 1 ê im, bô kāng chok-khek ê lâng kéng ê hàn-jī hoān-sè to̍h bô kâng, khah bē it-tì, chhiùⁿ-koa ê sî-chūn ài ke-kiám-á ioh, chhiāⁿ-chhiāⁿ ē chhiùⁿ m̄ tio̍h. Góa sī kám-kak kóng, nā ū ê hàn-jī 1 lâng beh kéng 1 khoán, put-jû to̍h ti̍t-ti̍t kā hit jī siá chò Pe̍h-ōe-jī to̍h hó, khòaⁿ tio̍h jī to̍h chai-iáⁿ án-chóaⁿ tha̍k, che to̍h sī pheng-im bûn-jī siāng tōa ê iu-sè--lah!
Lí it-ti̍t leh kóng Pe̍h-ōe-jī, hePe̍h-ōe-jī sī hó o̍h--bô-ah?
He kài hó o̍h, ki-pún siōng, ē-hiáu kóng to̍h ē-hiáu siá, góa kí 1 ê lē--lah, chhiūⁿ kóng ka-pi, to̍h sī k a ka, p i pi án-ne niâ, lóng bô hoe, sap-bûn to̍h sī s ap sap, b ûn bûn án-ne. Góa hit chūn bô kúi tiám-cheng to̍h chai-iáⁿ goân-lí ē-hiáu siá--ah, sī kóng siá chin bān, chú-iàu sī chú-im bó-im ài pōe, siaⁿ-tiāu ê kui-chek mā ài kì, che to̍h su-iàu sî-kan lâi koàn-sì, m̄-koh góa chha-put-to 2 kó-goe̍h to̍h siá liáu bē-bái--ah, iàu-kín sī ta̍k kang ài siá--kóa, koàn-sì liáu-āu to̍h bô siáⁿ būn-tê--ā, chin-chiàⁿ kài hó o̍h--lah! Khòaⁿ beh khai sî-kan bô niâ!
Bô siūⁿ tio̍h kóng lí o͘-kan-á té tāu-iû neh, koh bat hiah chē, góa tòng-chò lí kan-na ē-hiáu phah tiān-tōng niâ!
Hmh-hmh, chit-má lí chai--a hōⁿ! Hó--lah! Lán kin-á-ji̍t sî-kan mā chha-put-to--a, hō͘ lí koaiⁿ-mn̂g sàng-kheh!
O͘-pe̍h-lâi, siáⁿ-mih koaiⁿ-mn̂g sàng-kheh, lí put-jû kóng koaiⁿ-mn̂g pàng káu hoⁿh! Lán chia ê thiaⁿ-chiòng lóng chiah chi-chhî--lán, sī ài hó-lé-á chhiáⁿ in ùi āu-mn̂g chhut--khì…. M̄-sī--lah! Sī ài chhiáⁿ in āu-lé-pài koh lâi phâng-tiûⁿ lah! Ho͘h! Khì hō͘ lí tò͘--tio̍h! Chin kám-siā kok-ūi thiaⁿ-chiòng lâi tàu-lāu-jia̍t, āu-lé-pài koh chài-lâi ŏ͘! Ló͘-la̍t! To-siā! Păi-pāi!